Ngày 17/5/2012, Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Kế hoạch số 2229/KH-UBND phát triển bền vững Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone tại thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2012 - 2015, cụ thể như sau:

* MỤC TIÊU CHUNG: Mở rộng Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone tại thành phố Hồ Chí Minh (sau đây gọi tắt là chương trình Methadone) nhằm đáp ứng nhu cầu điều trị cho bệnh nhân nghiện ma túy.

* MỤC TIÊU CỤ THỂ:

1. Giai đoạn 1: Năm 2012

- Duy trì hoạt động của 5 pḥòng khám Methadone tại quận 4, quận 6, quận 8, quận Bình Thạnh và quận Thủ Đức.

- Mở thêm 2 cơ sở điều trị Methadone tại quận Gò Vấp và quận Tân Bình.

- Mở thí điểm 2 điểm phát thuốc Methadone tại quận 12 và Trung tâm Tư vấn cai nghiện ma túy.

- Triển khai thực hiện và đánh giá hiệu quả mô hình xã hội hóa: Thu phí một phần từ bệnh nhân điều trị Methadone.

- Cung cấp dịch vụ điều trị bằng Methadone cho từ 2.000 đến 2.500 bệnh nhân.

2. Giai đoạn 2: Năm 2013 - 2015

- Triển khai mở rộng thêm từ 8 đến 10 điểm phát thuốc trên địa bàn thành phố.

- Cung cấp dịch vụ điều trị Methadone cho từ 3.500 đến 4.000 người.

* NGUYÊN TẮC TRIỂN KHAI

- Tận dụng các nguồn lực sẵn có và tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân thành lập các điểm phát thuốc vệ tinh.

- Tuân thủ các quy định của pháp luật hiện hành và quy định về chuyên môn của Bộ Y tế đối với các cơ sở điều trị Methadone và điểm phát thuốc.

- Đảm bảo lồng ghép tối đa dịch vụ điều trị Methadone với các dịch vụ dự phòng, chăm sóc, điều trị HIV, cũng như các dịch vụ y tế khác trên địa bàn.

* MÔ HÌNH TRIỂN KHAI

Chương trình Methadone tại thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2012-2015 sẽ được mở rộng theo mô hình cơ sở điều trị và các điểm cấp phát thuốc vệ tinh.

1. Các cơ sở điều trị: Cung cấp dịch vụ điều trị cho khoảng từ 1.400 đến 2.100 bệnh nhân. Nhiệm vụ:

- Tiếp nhận bệnh nhân và điều trị trong giai đoạn đầu cho đến khi bệnh nhân ổn định về liều và tâm lý.

- Thực hiện khám, xét nghiệm, đánh giá tâm lý và lâm sàng định kỳ cho bệnh nhân.

- Xử lý các trường hợp khó.

- Thực hiện giám sát, thăm khám định kỳ và hỗ trợ chuyên môn, kỹ thuật hàng tháng cho các điểm vệ tinh theo cụm quận được phân công phụ trách.

2. Các điểm phát thuốc: Cung cấp thuốc Methadone hàng ngày cho khoảng từ 1.800 đến 3.000 bệnh nhân trong giai đoạn duy trì. Nhiệm vụ:

- Tiếp nhận bệnh nhân trong giai đoạn duy trì từ các cơ sở điều trị.

- Cung cấp thuốc Methadone hàng ngày cho bệnh nhân và xét nghiệm nước tiểu ngẫu nhiên.

- Kết hợp với cơ sở điều trị để cung cấp các dịch vụ tham vấn và thăm khám hàng tháng cho bệnh nhân tại cơ sở.

- Chuyển gửi các trường hợp khó lên cơ sở điều trị và chuyển gửi bệnh nhân đến các dịch vụ y tế, xã hội có sẵn trên địa bàn.

- Lập dự trù thuốc, báo cáo hàng tháng cho cơ sở điều trị.

* QUY TRÌNH TIẾP NHÂN BỆNH NHÂN

1. Điều kiện tiếp nhận bệnh nhân:

Người bệnh tham gia điều trị phải đáp ứng các điều kiện được quy định tại Quyết định số 5076/QĐ-BYT ngày 12 tháng 12 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Y tế về ban hành Hướng dẫn điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone và Hướng dẫn tổ chức thực hiện, cụ thể:

- Người bệnh đang nghiện các chất dạng thuốc phiện theo tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện chất đạng thuốc phiện của Bộ Y tế.

- Từ 18 tuổi trở lên (trường hợp đặc biệt, người từ 16 đến dưới 18 tuổi, phải có người giám hộ theo quy định của pháp luật).

- Phải có đơn tự nguyện tham gia điều trị bằng thuốc Methadone. Mẫu đơn xin điều trị nghiện các các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone theo quy định tại “Hướng dẫn quốc gia về Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone”.

- Không có chống chỉ định sử dụng thuốc Methadone.

Điều kiện tiếp nhận bệnh nhân sẽ thay đổi theo quy định điều chỉnh chương trình của Chính phủ, Bộ Y tế và tình hình thực tế tại thành phố Hồ Chí Minh trong từng thời điểm.

2. Quy trình tiếp nhận bệnh nhân: Gồm 5 bước:

a) Bước 1: Đăng ký điều trị

Bệnh nhân tự nguyện đăng ký điều trị tại cơ sở điều trị Methadone.

b) Bước 2: Khám đánh giá đủ tiêu chuẩn điều trị.

Bệnh nhân được hẹn khám, đánh giá lâm sàng và tâm lý xã hội.

c) Bước 3: Xác nhận nơi cư trú và tình trạng vi phạm pháp luật của bệnh nhân

Những bệnh nhân đạt tiêu chuẩn lâm sàng sẽ được đề nghị lấy chứng nhận của phường nơi cư trú nhằm đảm bảo hiện không vi phạm pháp luật và bị truy cứu trách nhiệm hình sự; không được đưa vào danh sách các đối tượng đã có quyết định đi cai nghiện tập trung.

d) Bước 4: Thông báo bệnh nhân đủ tiêu chuẩn được điều trị tại cơ sở điều trị Methadone

Danh sách bệnh nhân đủ tiêu chuẩn lâm sàng và hành chính lựa chọn tham gia điều trị được thông báo đến quận, huyện và phường, xã, thị trấn nơi cư trú để phối hợp với cơ sở điều trị hỗ trợ bệnh nhân trong quá trình điều trị.

đ) Bước 5: Cấp thẻ điều trị

Danh sách bệnh nhân được gửi tới Ủy ban phòng, chống AIDS thành phố để cấp thẻ điều trị Methadone và quản lý toàn bộ số lượng người được điều trị trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

* ĐÀO TẠO NGHỀ VÀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM

- Lồng ghép học nghề, tạo việc làm, vay vốn cho những bệnh nhân tham gia chương trình Methadone bằng nguồn kinh phí của Ủy ban nhân dân thành phố dành cho việc đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho người sau cai nghiện, thông qua Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố.

- Đối với những bệnh nhân tham gia chương trình Methadone có đủ sức khỏe, có nguyện vọng học nghề và tìm việc làm hoặc vay vốn kinh doanh, phòng khám sẽ tiến hành sàng lọc, đánh giá ban đầu về nhu cầu và định hướng cho bệnh nhân học nghề, vay vốn… lập danh dách gửi Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội quận, huyện.

- Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội quận, huyện sẽ giới thiệu bệnh nhân tới các cơ quan, xí nghiệp đóng trên địa bàn để bệnh nhân được tiếp nhận và tạo điều kiện học nghề hoặc làm việc theo nguyện vọng.

- Hàng tháng Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội quận, huyện sẽ tổng hợp báo cáo về tình hình học nghề và giới thiệu việc làm cho bệnh nhân gửi Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố, Ủy ban phòng, chống AIDS thành phố, Khoa Tham vấn và hỗ trợ cộng đồng quận, huyện.

- Cơ sở điều trị Methadone sẽ phối hợp, theo dõi, hỗ trợ khách hàng trong việc học nghề, vay vốn kinh doanh và tuân thủ tốt quá trình điều trị.

LỘ TRÌNH MỞ RỘNG CHƯƠNG TRÌNH METHADONE TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2012 - 2015

Nguyên Ngân